1 Ağustos öncesi otomotivde nabız yükseliyor: Avrupa-ABD arasında gümrük vergisi dengesi nasıl kurulacak?
Otomotiv endüstrisine uygulanan gümrük vergileri, Avrupa otomotiv endüstrisini önemli ölçüde etkileyecek gibi gözüküyor. Otomotiv sektörü, AB otomobil ihracatının %23’ünü oluşturan ABD ile en çok etkilenen sektör olarak öne çıkıyor.
Avrupa’nın ABD’ye olan ihracatında ise özellikle düşük emisyonlu araçlar toplam ihracatın %25’ini oluşturuyor. ABD’nin uygulayacağı son gümrük vergilerinin araç yedek parçalarını da kapsayacak olması, ABD’de faaliyet gösteren AB üreticilerinin üretim maliyetlerini de artıracak. Son araştırmalar bu maliyetlerin araç başına 4.000 ABD dolarına kadar artış yaratabileceğini gösteriyor.
Özellikle AB’nin ABD ile, çoğu araç kategorisinde ticaret fazlasının olması, gümrük vergilerinin yaratacağı etkinin büyüklüğünü ve endişeleri de artırıyor. Özellikle otomotivde Çin etkisini AB özelinde yavaşlatmak isteyen üreticiler, ABD ihracatına yönelmişti. Elbette 1 Ağustos’a kadar da daha makul şartlarla müzakere edilmiş ve sonuçlandırılmış bir gümrük vergisi anlaşması, durumu rahatlatabilir. Otomotiv sektörü, AB’nin en önemli ihracat sektörlerinden biri iken, AB’nin toplam ticaret fazlasının %60’ını oluşturuyor. Aynı zamanda küresel ticaret ortakları arasında ABD, Avrupa otomotiv endüstrisi için en önemli ihracat pazarlarından biri olarak öne çıkıyor. ABD gümrük vergileri Avrupa otomotiv endüstrisinin her segment araç ve yan sanayi üretimini derin etkileyeceği öngörülüyor.
ABD ve AB gümrük vergilerinde ortak paydada buluşabilecek mi?
Gümrük vergileri, ABD’nin mevcut ekonomik politika planlamasında öncelikli bir yer tutuyor. ABD, tüm büyük ticaret ortaklarına karşı sabit ve karşılıklı gümrük tarifeleri uygulamanın yanı sıra, otomobil sektörü, çelik ve alüminyum gibi bazı sektörlerde de ithalat vergilerini artırmıştı. ABD tarifelerinin ilk turu, çelik ve alüminyum sektörlerine yönelirken, daha sonra otomobil ve otomobil parçalarını da kapsayacak şekilde genişletilmişti. ABD, Nisan 2025’te ithal ürünlere çeşitli karşılıklı tarife oranları duyururken, AB’den yapılan tüm ithalatlara %20 tarife oranı uygulandığını açıklamış, sonrasında da 23 Mayıs 2025’te AB için tarife oranının %50’ye çıkarılacağını duyurmuştu. Sonrasında da belirli ürünlere yönelik tarifeler halihazırda uygulanıyor olsa da artan oranlar 9 Temmuz 2025’e kadar askıya alınmıştı. Son durumda ise 1 Ağustos’a uzatıldı.
ABD’nin en büyük ticaret ortaklarından biri olan AB ile arasındaki ticaret ilişkisi uzun süredir gündemde yer alıyor. 2024’te AB, 370 milyar dolar değerinde ithalatı ABD’den yaparken, ABD’ye 600 milyar dolar mal ihraç etti. ABD, AB araç ihracatı için ikinci büyük pazar olurken, değer açısından, ABD 2024’te AB ihracat pazarının %22’sini oluşturdu. 2024’te AB’den ABD’ye 757.654 adet yeni araç ihraç edilirken, toplam ihraç değeri 38,9 milyar euro oldu. 2024’te ABD’den AB’ye ise 169.152 adet yeni araç ithal edildi ve toplam ihracat değeri 7,8 milyar euro oldu.
ABD’ye 2024’te 474 milyar dolar değerinde otomotiv ürünü ithal edildi. Bu rakamın, 220 milyar dolarlık kısmı binek otomobillerden oluşuyor. İthalat, ülkede satılan her iki otomobilden yaklaşık birini kapsarken, ABD’de üretilen araçlarda kullanılan otomobil parçalarının yaklaşık %50 ila %60’ı da yurt dışından geliyor. Avrupa ülkeleri de ABD’ye en fazla otomobil ihracatı yapan ülkeler arasında yer alıyor. Avrupalı büyük otomobil üreticileri, otomobil parçaları tarifelere dahil edileceği için özellikle etkileniyor.
AB-ABD dış ticareti otomotiv alanında elektrikli araçla da büyüyor
2024 yılında AB’den ABD’ye ihraç edilen araçların 111.584 adeti elektrikli araçlardan oluştu. Bu rakam toplam otomotiv ihracatının %14,9’unu oluştururken, değeri 5,9 milyar euro oldu. Diğer taraftan baktığımızda ise 18.841 adet elektrikli ABD yapımı araç AB’ye ihraç edildi. Bu toplam otomotiv satışının %11,4’ini oluşturdu ve değeri 1,4 milyar euro olarak gerçekleşti.
AB’de otomotiv lokomotif sektör
Avrupa’nın otomotiv endüstrisi, bölge ekonomisinin temel taşını oluşturuyor. On milyondan fazla istihdam yaratıyor. Avrupa otomotiv endüstrisi Avrupa ekonomisine yaklaşık 1,7 trilyon euronun üzerinde katma değer yaratırken, teknoloji ve otomobil ihracatı yaklaşık 570 milyar euro üretiyor. Avrupa otomotiv endüstrisi giderek daha fazla baskı altına girerken, Avrupa otomotiv endüstrisi tarafından üretilen tüm motorlu taşıtların %64’ü Avrupa Birliği dışındaki ülkelere ihraç ediliyor ve Avrupa’nın katma değerinin %43’ü Avrupa dışındaki ülkelere yapılan araç satışlarından kaynaklanıyor. ABD ile Çin arasındaki çip üretim araçları için ihracat kısıtlamaları gibi adımlar ürün ve üretim maliyetlerinin artmasına yol açarken, bir yandan da elektrikli araç üretiminin ve imalatının bazı bölümlerinin Avrupa’ya taşınmasını teşvik edebilir. ABD, Amerikan imalatını artıracağını ve istihdamı koruyacağını öne sürerek kapsamlı tarife programını savunurken, tarifeler ve vergilerin dünya ekonomisini farklı bir üretim modeline sürükleyeceği artık tartışma götürmüyor.